Kesme işareti ya da apostrof, bir noktalama işareti. Türkçede başlıca olarak özel isimlerden sonra gelen ekleri ayırmada kullanılır.
Noktalama işaretlerinin neredeyse tamamından sonra bir harf boşluğu kadar ara verilir. Kesme işareti ise ait olduğu kelimenin sağına bitişik olarak yazılır ve işaret ile sonra gelen ek arasında boşluk bırakılmaz:
1. Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
a. Kişi adları, soyadları ve takma adlar:
Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Çiçek, Halit, Mehmet, Mesut, Murat, Özbek, Recep, Yiğit, Bosna-Hersek, Gaziantep, Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işareti yazımda "kullanılır" ancak Ahmedi, Çeliği, Çiçeği, Halidi, Mehmedi, Mesudu, Muradı, Özbeği, Recebi, Yiğidi, Bosna-Herseği, Gaziantebi, Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.
Özel adlar için yay ayraç (parantez) içinde bir açıklama yapıldığında, kesme işareti yay ayraçtan "önce" kullanılır:1
Yunus Emre'nin (1240?-1320)
Yakup Kadri'ye (Karaosmanoğlu)
b. Millet, boy, oymak adları:
c. Devlet adları:
ç. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar:
Tanrı, melek gibi mitolojik varlıklardan bahsederken eğer belirli bir varlıktan bahsedilmiyorsa (cins isim olarak kullanılıyorsa) ilk harf küçük yazılır ve sonra gelen ekler kesme işareti ile ayrılmaz:23
d. Kıta, deniz, nehir, göl, dağ, boğaz, geçit, yayla; ülke, bölge, il, ilçe, köy, semt, bulvar, cadde, sokak vb. coğrafyayla ilgili yer adları:
Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır:
e. Gök bilimiyle ilgili adlar:
f. Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. adları:
g. Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adları:
ğ. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adları:
Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır:
Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi...
Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre...
h. Hayvanlara verilen özel adlar:
2. Kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur:
3. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur:
4. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur:
5. Şiirde seslerin ölçü dolayısıyla düştüğünü göstermek için kesme işareti kullanılır:
Bir ok attım karlı dağın ardına
Düştü m'ola sevdiğimin yurduna
İl yanmazken ben yanarım derdine
Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)
6. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur:
Kurum, kuruluş, kurul ve işyeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz:
Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz:
Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz:
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar ile üslü kısaltma ve rakamlar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalardaki ekler, noktadan ve üs işaretinden sonra kelimenin ve üs işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır:
Orijinal kaynak: kesme işareti. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Noktalama işaretleri Türk Dil Kurumu. 1 Aralık 2014. <arşiv > ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page